Радуга Тувы
Ольга Плюснина-Сат. Блокадный Ленинград
19 марта 2019 | Проза
Воспоминания Ольги Миновны Плюсниной, уроженки Ленинграда, супруги первого в истории Тувы доктора филологических наук, профессора Шулуу Чыргал-ооловича Сата. О нравственном становлении подростковв суровые дни блокады Ленинграда. Книга, как указывает автор, создана, чтобы читатель шире раскрыл глаза на смысл человеческой жизни и ближе подошел к пониманию чувства любви к Родине. Часть первая. Детство Первые воспоминания Наши …
Койгуннуң эрни чүге чирик болганыл?
19 марта 2019 | Uncategorized
Бо-ла делегейде бир койгун амыдырап чурттап чораан чүвең иргин. Ол койгун үргүлчү-ле шуугаазын өөскүдүп чоруур бооп тур эвеспе. Бир-ле катап ханы чарыкка чылгы мал дүжүп өлгенин көрүп кааш, мал кадарып чораан малчынга баргаш: — Эй, аал, олчаң-на боор, бо дагның эдээнде чарыкта бир аът өлген чыдыр. Дүрген халып баргаш, кежин союп ал- деп-тир. — Четпес …
Тывынгыр Эренчин
19 марта 2019 | Uncategorized
Төвүт чуртунга улуг назылыг бир лама турган иргин. Ооң биче бажыңы суур чоогунда көрүштүг чараш тей кырынга турган. Бо ламада төрел-дөргүл дээр кижилер чок, карачаңгыс кижи болган. Аңаа бир өскүс оол өөреникчилеп кирген чүве-дир. Ооң адын Эренчин дээр. Лама хүнү бадыр ном номчуур, оол өг ажылы кылыр: хемден суглаар, аъш-чем белеткээр, хеп-сын чуур турган. Лама …
Чазый лама
19 марта 2019 | Uncategorized
Бир-ле катап арга иштинге оялыкка тоолай, бөрү, дилги биле адыг ужуражып келеннер иргин. Олар долгандыр олургулапкаш, боттарының ажыл-амыдыралын чугаалажып органнар. Оон хүрээже углап бар чыдар бир ламаны ырактан көрүп кааннар. Тоолай тургаш: — Эй, эштер! Бо лама кижилерни кандыг-даа бак чүве кылбас, кайгамчык арыг сеткилдиг улус деп дыңнаан мен. Ооң чогум шын, мегезин билбес мен. …
Онза ыяш. Мексикан тоол
19 марта 2019 | Uncategorized
Педро ди Урдималас орук кыдыында ыяш дөзүнде олуруп алган песолар ( чоос акшалар) адыжынга чайып орган. Чоостары эвээш болгаш шоолуг-ла дагжавас болган. Ынчангаш Педро оларны көвүдедип алыр бодай берип-тир. Хенертен ол орукта доозун булутчугаш көрүп каан. — Мээң хереглээн чүвем ол ышкаш-тыр- деп, Педро ди Урдималас амырай-ла берген. Ол песоларын ыяштың будуктарынга ызыртыгылап кааш, манап …
Үш алышкы база чараш кыс. Грек тоол
19 марта 2019 | Uncategorized
Экер-эрес үш чалыы эр-даа чурттап чораан чүвең иргин. Эрги кудук ишти черде үш чараш кыс чурттап турар деп дыңнааш, кадай кылып алыксааш, мынчаар шиитпирлеп ап-тырлар: улуу улуг уругну, ортуну, ортунун, бичези бичезин алыр. Ынчангаш ол кудукка чеде берип-тирлер. Улуу аргамчы-биле шарыттынгаш, кудукче бадыплаткан. Ол баштай бичии уругну, ооң соонда ортунун, оон улуун үндүрер деп баарга, …
Суг лилиязы. Индий тоол
19 марта 2019 | Uncategorized
Шаг-шаанда кижилер болгаш аңнар тайбың болгаш аас-кежиктиг чурттап чораан чүве-дир. Ынчангаш кыштың соогун-даа , хат-кавысканы-даа көрбейн чораан. Аңнар дээрге мырыңай амыр, чааш-чөпшүл, кижилер аайындан эртпес. Кижилер дайын деп чүве билбес, кожа-хөлбээ улустарындан-даа коргуп-сүртеп турбаан. Индейлер хүндүс бөмбүк болгаш өске-даа күш болгаш аваангыр чорукту негээр оюннар ойнаар, а кежээлерде дээрде сылдыстар кайгаар дээш дашкаар үнгүлеп кээр. …
Уруг хаанны канчап кажарлапканыл? Черногор улустуң толу
19 марта 2019 | Uncategorized
Ядыы кижи чурттап чораан. Уруундан аңгыда ооң кандыг-даа төрели чок турган. Олар чүгле эки кижилерниң ачызында чурттап чорааннар. Уруунуң чүве чугаалаарының угаанныы аажок, ачазын база чараш, эки чугааладып өөредип турган. Бир катап ашак хаанынга бараалгап чеде берген. Хаан ооң чугаазын магадап, кым ынчаар өөредип кагды деп айтырган. Уруум өөредип каан чүве дээн. — А ол …
Ядыы оол болгаш Дилгижек. Македон тоол
19 марта 2019 | Uncategorized
Ядыы дулгуяк кадай чурттап чораан. Бир-ле катап ооң оглу даштыгаа ойнап тургаш, билбейн хаанның оглун хапкан. Оозу ыглап-ыглап ол черниң хааны болур адазынга барып чугаалаан. А кадайның оглу авазынга буруузун миннип четкен. — Орта эвес-тир сен але,оглум. Ол дээш бажың-даа ышкынып болур кижи-дир сен. Ам канчаар, болу берген чүвени, эдип алыр арга бар эвес. Эжик …
Бичии дузалакчы болгаш лаа колдузу. Хорват тоол
19 марта 2019 | Uncategorized
Бир-ле ыяш чарыкчызы чурттап чораан иргин. Ооң дузалакчызы турган, мырыңай чаш оол-дур ийин.Олар аргаже кады ыяштаарлар-дыр эвеспе. Бир катап олар тааржыр ыяш дилеп ыңай-бээр кылаштажып тургаш, чер адаанче кирген чадага таваржы берип-тирлер. Ыяш чарыкчызы ынаар бакылап көөрге, караңгы-ла чүве болган, ынаар бадарындан дидинмээн. — Э-эй, оол, бадып көрем!- деп дузалакчызын кыйгырган.- Бир эвес чүве тып …
