Кижи болгаш ыт. Ненец тоол

Арыг иштинге ыт чурттап чораан. Чааскаан чурттаарга чалгааранчыг боорга, эш дилеп чоруп каап-тыр. Бир-ле катап арыг ишти-биле чоруп орарга, аңаа койгун ужуражып кээп-тир. Ыт тургаш:
— Кады чурттаалы ам, койгун- дээн.
— Ынчангай-ла бис- деп, койгун харыылаан.
Кады чурттап эгелеп-тирлер. Кежээ дүшкен, удуп чыдып ап-тырлар. Дүне када ыт ээрип-ле эгелээн. Койгун корга бергеш:
— Ээрип канчаарың ол? Бөрү чедип келгеш, бисти чипсе канчаар сен?- деп-тир.
Ыт ону дыңнааш: « Багай эш тып алган-дыр мен. Койгуннуң чүрээ пат-тыр. Ооң орнунга бөрү-биле чурттаар-дыр, ол харын чүүден-даа кортпас боор» деп бодаан.
Ынчангаш ыт арыг ишти-биле бөрүнү дилеп чоруп каап-тыр. Та кайы хире чоруп келген чүве, бир көөрге, бөрү бо уткуштур халып оруп-тур.
Ыт бөрүге чугаалаан:
— Кады чурттаалы ам, бөрү!
— Ынчангай-ла бис- деп, бөрү харыылаан.
Кежээ дүшкен, чыдып ап-тырлар. Бөрү удуп калган. Дүп-дүн ортузунда ыт-даа ээрип эгелээн. Бөрү оттуп келгеш, корга берген. Ытты кончаан:
— Хайыракан келгеш, чипсе канчаар сен.
Ыт ону дыңнааш: « Хайыракандан коргар болганда, бо база шоолуг эвес-тир. Хайыракан-биле чурттаар болза эки-дир» деп бодаан.
Ынчангаш ыт арыг ишти-биле хайыраканны дилеп чоруп каап-тыр. Та кайы хире чоруп келген чүве, бир көөрге, хайыракан бо уткуштур кылаштап олуруп-тур.
Ыт тургаш:- Кады чурттаалам, хайыракан-дээн.
— Ынчангай-ла бис- деп, хайыракан харыылаан.
Кежээ дүжери билек удуп чыдып алганнар. Хайыракан удуп калган. Дүн ортузунда ыт-даа ээрип-ле эгелээн. Хайыракан оттуп келгеш, корга берген.- Ээрип канчаарың ол? Кижи чедип келгеш, өлүрүп каапса канчаар сен- деп ытты кончаан.
Ыт ону дыңнааш: « Бо база кортук-тур. Меңээ эш бооп-даа шыдаар бе? Кижи харын чүүден-даа кортпас боор ийин» деп бодаан.
Ынчангаш ыт кижини дилеп чоруп каан. Та кайы хире чоруп келген чүве, кижи бо ужуражып келген. Ол арыг иштинге аңнап чораан бооп-тур.
Ыт тургаш:- Кады чурттаалам, кижи- дээн.
— Ынчангай-ла бис- деп, кижи харыылаан. Ынча дээш кижи ытты чадырынче киире берген.
Кежээ-даа дүшкен. Кижи удуп чыдып алган. Дүн ортузунда ыт-даа ээрип-ле эгелеп-тир. Кижи оттуп келгеш, кортпаан.
— Аштай бердиң бе? Чемненип ал.Удуп чыткан кижээ шаптыктава- дээр болган.
Ыт кижиниң чүүден-даа кортпазын билгеш, кады чурттап эгелеп-тир. Оон бээр-ле үргүлчү кады чурттап келген чүве-дир.