Койгуннуң эрни чүге чирик болганыл?

Бо-ла делегейде бир койгун амыдырап чурттап чораан чүвең иргин. Ол койгун үргүлчү-ле шуугаазын өөскүдүп чоруур бооп тур эвеспе. Бир-ле катап ханы чарыкка чылгы мал дүжүп өлгенин көрүп  кааш, мал кадарып чораан малчынга баргаш:
— Эй, аал, олчаң-на боор, бо дагның эдээнде чарыкта бир аът өлген чыдыр. Дүрген халып баргаш, кежин союп ал- деп-тир.
— Четпес мен. Шарымның ооргазы ойлу берген. Мен ырап чоруптар болзумза, кара кускун келгеш, балыын казып кааптар ыйнаан-дээн.
— Мен сээң орнуңга малыңны көрүп турайн. Шарыңны ыяавыла.Харын силер шалыпкын чоруп көөр силер- дээн.
Малчын койгуннуң сөзүнге кирип, аът кежин союп алыры-биле чорупкан чүве-дир. Койгун доп-дораан кара кускунга маңнап чеде бергеш:
— Ээ, кускунум! Сеңээ ылап-ла ажыктыг чүве тыпты берди ышкаш. Малчын малын каапкаш чоруй барды. Шарызының ооргазы дээрге, аяк аксы дег болгаш сөөгүнге чедир ойлу берген чүве-дир. Ужуп баргаш ооң балыын соктап көрем!- деп-тир оо!
Кускун чөпшээрешпейн бажын чайып:-Мен кайнаар-даа барбас мен. Чуургаларымны көрбес-тир сен бе? Мен моон ыраар-ла болзумза,уруглар келгеш дажыглай бергей-ле!- дээн.
— Кортпа даан, сен! Мен уяңны көрүп камгалап, чуургаларыңны алыспас мен- дээн.Кускун көгүлдеге алзып, оъттап чораан инектерже ужуп чорупкан. А демги койгун бичии оолга маңнап четкеш:
— Ээ, оглум! Чогум-на сээң аксың кежии келди ийин. Кара кускун ужуп чоруй барды. Ооң олурган дыдынче дүрген үнгеш, уяда чуургаларны чыып ал даан!- дээн. Оол койгунче кезек када көрүп тура:
— Шыдавас мен.Авам мени өг-ораныңны эки ээлеп тур деп чагаан чүве. Ээн каггаш чоруптар болзумза, оор келгеш, хамык эт-хөреңивисти алгаш-ла баргай- дээр болган.
— Ээ, кандыг кончуг тенек чүве чугаалаар сен? Сен чоруй баарыңга, өг-ораныңны мен көрүп хайгаарап турар мен ыйнаан!- дээн.
Оол бо сөстерни дыңнаан дораан чуургалар алыры-биле кускуннуң уязынче чүгүрүпкен. Крйгун ооржуже маңнап четкеш:
— Эйт, оолак! Мээң сөзүмнү дыңна. Ылап-ла хей-аъттыг төрүттүнген үрен-дир сен. Өөн ээлеп турган оол кускуннуң чуургазын алыры-биле чорупту. Ам ол өгде кым-даа чок. Шалыпкын халып баргаш, хамык чүвезин оорлавыт- деп далаштырган.
— Шынын чугаалап тур сен бе? Мен ам дораан барайн- деп чугааланмышаан, дораан барааны көзүлбей барган.
Бо аразында малчын аъттың кежин союп алгаш, малынга ээп кээрге, койгуну чок болган. Харын кара кускун шарызының ооргазын соктап орган. Малчын алгырбышаан, даш алгаш октаарга, кускун ужуп үнгеш, уязынга чедип келген. Көөрге бичии оол дытче чүткүп үнүп, чуургаларны алгаш хойлап ап тур эвеспе.
Кускун ужур чок килеңнеп, чалгыннарын чыырып алгаш таварган иргин. Оол корткаш өөнге маңнап четкен. Өөнге кире бергеш, оор бүгү оорлап алган чүүлдерин бөле шарып турарын көрүп каан.
— Оорну тудуңар! Оорну тудуңар!- деп, оол алгырган. Ооржу девидээш, кара маң-биле халып ыңай-ла болган.
Малчын кускунну кончаан. Кускун бичии оолду каргаан.Оол оорну тудары-биле маңнапкан. Мындыг янзылыг улуг шуугаазын болган иргин.
Харын койгун дагны өрү маңнап үнгеш, бо бүгүнү хайгаарап олурган. Бо амытаннар шупту ооң дузааңга киргенин кайгап, эрнин чирилгиже каттырган дижир. Мынчаар койгун чирик эринниг болган чүвең иргин. Бо ышкаш шуугаазын үндүрүп каттырар кижини « Эрниңни болгаан!» деп Тибет (Төвүт) чуртунда ол үеден бээр чугаалаар болу берген.