Радуга Тувы
Аяннажылга. Орус тоол
18 сентября 2018 | Uncategorized
Шиш бодунуң ажыл-херээ-биле хоорайже чорупкан. Чайын чүве-дир, изии-даа аажок. Бир көөрге, мурнунда тергелиг аъттыг кижи бар чораан. Шиштиң турупканы кончуг болгаш, тергеге олуруксай берген. Ынчагаш ол танывазы кижиже алгырган: — Экии, Адавастай Адавастайович! Тергелиг кижи ону чогум кым деп кыйгырганын орта дыңнавайн барган, ынчалза-даа адазының ады-биле хүндүткеп адаанын мүн-не билген. Ол Шишке: — Экии, оол!- …
Койгуннуң эрни чүге чирик болганыл?
18 сентября 2018 | Uncategorized
Бо-ла делегейде бир койгун амыдырап чурттап чораан чүвең иргин. Ол койгун үргүлчү-ле шуугаазын өөскүдүп чоруур бооп тур эвеспе. Бир-ле катап ханы чарыкка чылгы мал дүжүп өлгенин көрүп кааш, мал кадарып чораан малчынга баргаш: — Эй, аал, олчаң-на боор, бо дагның эдээнде чарыкта бир аът өлген чыдыр. Дүрген халып баргаш, кежин союп ал- деп-тир. — Четпес …
Эр сорук
18 сентября 2018 | Uncategorized
Эртегиниң эрте шагда Лока дээр чуртка Пагма дээр кыстыг тараачын ийи кырган амыдырап чурттап чораан чүвең иргин. Ийи кырганның Пагма дээр кызы сергелең угаанныг, ажыл-ишчи, каас чараш шырай арны-биле чоок кавызынга алдаржаан сураглыг кыс турган. Ооң чаңгыландыр ырлап кээри бүгүдениң сагыш-сеткилин хаара тудар турган. Эң эки ыраажы, шүлүк ырының бурганы-даа тараачынның бо кызының үнүнге четпес …
Чэнсель азы «чырык угаанныг»
18 сентября 2018 | Uncategorized
Бир көдээ суурга аныяк кижи амыдырап чурттап олурган чүвең иргин. Чаңгыс кырган инек, орбак самдар оваадайдан өске өнчү-хөреңги чок турган. Ол ядыы түреңги амыдыралдыг болза-даа, угаангыр, кылбас тутпас чүвези чок кижи иргин. Ооң уламындан чер чуртунуң кижилери ону Чэнсель деп адаар турган. Ол болза, « чырык угаанныг» дээн уткалыг сөс чүве иргин. Ол черниң хааны …
Чазый лама
18 сентября 2018 | Uncategorized
Бир-ле катап арга иштинге оялыкка тоолай, бөрү, дилги биле адыг ужуражып келеннер иргин. Олар долгандыр олургулапкаш, боттарының ажыл-амыдыралын чугаалажып органнар. Оон хүрээже углап бар чыдар бир ламаны ырактан көрүп кааннар. Тоолай тургаш: — Эй, эштер! Бо лама кижилерни кандыг-даа бак чүве кылбас, кайгамчык арыг сеткилдиг улус деп дыңнаан мен. Ооң чогум шын, мегезин билбес мен. …
Арзылаң болгаш күске. Египет тоол
18 сентября 2018 | Uncategorized
Шаг-шаанда дагларга күчүтен Арзылаң чурттап чораан-дыр. Ол хүннүң-не аңнап чоруп каар.Аңнар оон коргар турган. Бир-ле катап Арзылаң эьт-кежи чүү-даа чок балыгланып калган Пантера деп аңга таваржы берген. Эмин эрттир балыгланганындан ол өлүг-диригниң аразында чыткан. Арзылаң оон айтырган: — Канчап барганың ол? Эьт-кежиңни кым оя соккулап каапты? Пантера тургаш: — Кижи оя …
Чараа-чечен. Швед тоол
18 сентября 2018 | Uncategorized
Бир кижи чурттап чораан. Бир-ле катап ол кижи бажыңынга хымыш кылып орган. Улуг хат хадып, сыыңайндыр сыгырып турар кончуу сүргей апарып-тыр. Ынчап олурда, эжикте бир-ле чүве дагжааны дыңналган. Эжиин ажыдыптарга, чараа-чечен болган, чараа-чечен боорда, анаа эвес, кижи ышкаш чугаалаар бооп-тур. — Хонуп алыйн, мени киирип көр- деп дилээн. — Амыр-дыр сен, бажыңымче сени …
Ажыл кылбас кижи чем чивес. Болгар тоол
18 сентября 2018 | Uncategorized
Галина ыраккы суурда кижиге барган. Кудазы болган соонда Галинаның авазы күдээзиниң ада-иезинге мынча деп-тир: — Силер мээң уруумга ажыл кылдыртып чилчиин үзүп турбас силер.Ажылга өөренмээн кижи чүве.Камнаар силер.Бажың ишти-дашты аштады бербеңер,карак-кулаанче хир-чам кире бээр.Аар демир-хууңнар көдүртү бердиңер,экти-мойну шылай бээр.Бажынга куш чүү сыртыктан салып берип турар силер.Уруум чымчак сыртыкка өөренген чүве. Оолдуң ада-иези бот-боттарынче көржүп кааш,чүнү-даа …
Уруглар дээрже хүннү канчап октапканыл? Бушмен тоол
18 сентября 2018 | Uncategorized
Шаанда хүн кижи турган, черге чурттап чораан чүве-дир. Ооң бир колдуунуң адаандан чырык херелденип үнүп турган. Кажан кижи-хүн холун өрү көдүрүптерге, чырык апаар, куду бадырыптарга,караңгылай бээр. Хүндүс ооң чырыы ак, а дүне от дег кызыл. Кижи-хүн чыдыптарга, чүгле ооң бажыңын долгандыр чырык турар, а өске бүгү өртемчей, дээрни булуттар бүргей алы берген чүве дег, дүмбей …
Хараачыгай. Дунган тоол
18 сентября 2018 | Uncategorized
Ийи алышкы чурттап чоруп-тур. Улуу бай, бичези ядыы: бөгүн тодуг орар, даарта аш орар. Бир катап кадайы ашаан акыңдан чемден дилеп эккел дээш чорудупкан. Акызы чем бербээн: сеңээ бээр чем чок-тур дээн. Дуңмазы куруг чанып кээп-тир. Акызынга үш катап баргаш, үш катап куруг кээп-тир. Дуңмазы пат муңарааш, кадайын, уругларын эдертипкеш, бажыңын каггаш, чоруп каан. Ол-ла …
