Поэзия
Кызыл-Эник Кудажы. Маргылдаа
19 октября 2021 | Поэзия, Поэзия (на тувинском языке)
МАРГЫЛДАА Басня – Кызыдып каан демирлерден чалданмайн, Кым-даа ындыг улуг ажыл кылбайн турар. Менден дээди кижи чок – деп, Менээргенип, Маска сөглээн. Дөжек болуп, айда-чылда бараан болган Дөжү дораан ону дыңнааш, удурланган: – Оорга-мойнум оюлгуже соктап келгеш, Оода мени тооп көрбес орта сен бе? Акың мени чугулага көрбес шааң чок, Ажыл-иштиң чөленгиижи мен-дир …
Леонид Чадамба. Чодураалар
19 октября 2021 | Поэзия, Поэзия (на тувинском языке)
КЫМ-ДЫР МЕН? Ынак чылыг бажыңныг мен – Ыяш дыттың коңгулу ол. Тодуг чаагай чемиштиг мен – Тоорук болгаш чочагай ол. Торгу ышкаш хоюг дүктүг Тонум чылыг – доңмас-даа мен. Кулактарым сыргаларлыг, Кудурукчуум сеглең чараш. Чораан чоруум – даалык-даалык, Чолдуг чүвем – кашпагайым. Чойган, пөштер уламчыырда, Согунналдыр шурай бээр мен. Аңнарның эң …
Степан Сарыг-оол. Ава Хүнүм
19 октября 2021 | Поэзия, Поэзия (на тувинском языке)
ЫНАК ӨӨРҮМ Агым суглар – ынак өөрүм Арным, холум чуп-ла турар; Ыры безин, чаштар ышкаш, Ында-мында шулуңнажыр. Эриин орта чеде бээр сен, Экти-мойнуң хирин көргеш, Чараш агым саарыглары Чаштарны шуут кый деп чыдар: «Изиг хүнге ышкамнава, Идик-хевиң ужул шымда! Арыг сериин хөөлбектерге Аңгырлар дег карбаныңар!» АВА ХҮНҮМ Даады-ла менче көрүп, …
Кызыл-Эник Кудажы. Анайжыгаш
19 октября 2021 | Поэзия, Поэзия (на тувинском языке)
БИР ТӨӨГҮ Чаңгыс хойнуң оолдары, Чарлыр дишпес найыралдыг, Кускун ышкаш, ийи кара Хураганнар чоруп-тур оо. Авазы бир садыг чорааш, Ала бөмбүк садып бергеш: «Оолдарым, мооң-биле Ойнаңар» – дээш, чоруп каап-тыр. Авазы тей ындындыва Ажыт кире бээри билек, Хураганнар демги бөмбүүн Хунаажып-ла эгелээннер. Долгай мыйыс изигиже, Доңга баштар аарыгыже, Чиккиңейндир үскүлешкеш, Шиитпирни …
Степан Сарыг-оол. Байлак чуртум
19 октября 2021 | Поэзия, Поэзия (на тувинском языке)
БАЙЛАК ЧУРТУМ Көвей хемнер кедээзинден чуглуп баткаш, Хөглүг-омак шимээн-дааштыг ырлап чыдар, Чойган-пөштүг мөөрүктерден эдектелген Чодураалыг делгем-улуг хемнер чедир Эрте шагдан ызыгуурлуг малчын чоннуң Эгээртинмес малдар сүрүү бүргеп шыпкан, Торгу-маңнык хээзи дег каас чуртум, Тодуг чоруум сенде болгаш, ынак-тыр мен. Чиндигир көк көктүг-шыктыг шынааларда Аъттыг кижи көзүлбейн баар терең сиген, Чиргилчинниг делгем-улуг ховуларда Алдын …
Галина Принцева. Шаанак
19 октября 2021 | Поэзия, Поэзия (на тувинском языке)
* * * Шаанак чечектелди. Шаанак. Дүне, хүндүс, үргүлчүнүң… Ягаан өңнүг чечективе, ягаан өңнүг өзүмдүве, өөскүдүлге чаражынче өртемчейниң эжиктери өттүр уткуй ажыттынды. Карак таалаар чараш өзүм – кайгамчык ол өртениишкин! Камгалал чок, өлүмү чок чараш чечек – бурунгунуң аарышкызы. Делегей-даа качыгдап тур, сырын-хат-даа дарызыг-дыр. Чаагай чыттыг, чалгаан ягаан далай бооп шаанак чечектелди. Шаанак. * …
Комбу Бижек. Сигенчилер
19 октября 2021 | Поэзия, Поэзия (на тувинском языке)
Ажылдаар дээш Алаактыва Ачам, угбам, Акыларым Айыыр, дырбааш, Алгаш, кирди. Сонуургааштың, Соондан бүдүү Чоруп кагдым. Ажылынче Албас боорга, Аргам-дыр ийин. Чашты-чашты Шаам-биле Халып ор мен. Карак-ла бо, Угбам менче Удур келди. «Ажылга саат, Аалыңче чан» Дээри магат, Девидедим. Экизи бооп, Эдертипти. Өөрүп-хөглеп, Өскен черим Өңгүр каазын, Өң-өң чечээн Магазынып Маңнап чор мен. Дески үнген Терең …
Комбу Бижек. Ховаганнар
19 октября 2021 | Поэзия, Поэзия (на тувинском языке)
ХОВАГАННАР Аккыр, ногаан, ала-шокар, Алдын-сарыг, челээш өңнүг, Чуруп каан дег чүзүн хээлиг Чүден чараш ховаганнар. Дезип ойлап ужукпаңар, Дегийт сүрүп, тудуп аар мен. Черим-чуртум өңгүр каазын Дам-дам шимеп, диргизип кээр Чечектерге сыргалар бооп, Таалап ойнаан ховаганнар, Сайзанаамга шайлаар силер, Садым чечээн каастаар силер. ЧЫРЫК ХҮНҮМ, ХҮННЕ! Хөлге эштип, ойнап тур бис, …
Олег Сувакпит. Бичии Капитан
19 октября 2021 | Поэзия, Поэзия (на тувинском языке)
ХАВАЖЫГАШ Чайып ойнап кымчыланыр Чаңгыс илиг кудуруктуг. Давып-самнап тенектенир Дагыр-мыгыр даваннарлыг, Карыш четпес узун дурттуг Хаважыгаш чоруп-тур оо! Карандаштап чуруп каан дег, Карактары алараңнаан, Кулузуннап херип каан дег. Кулактары халбалчыңнаан, Улус көргеш, оюн эрээр, Ужур-ла бар хава иргин. Өскен чери бажың азыы – Өпейтип каан үгекчигеш. Өстүрүп каан чогум ээзи Өлзей ашак чүвең …
Николай Куулар А-Я-Н-ЧОРУК
19 октября 2021 | Поэзия, Поэзия (на тувинском языке)
Бичиилерге солун номчулга Үннер биле сөстер чурту, Үжүктерниң делегейи Чаптанчыг өңнүктери – Чаштар өөрүн чалай берди. А-дан Я-га чедир Аян-чорук кылыыл. Акы-дуңма, ада-ие Айтып, сургап, кады чорзун. А-а Авай, ачай, аал-оран – авыралдыг ада-чуртум. Ала-буга – хемде, Ала буга – шөлде. Ай дээрде үнүп келген, Ай чечээ частып …
